Polikliniek Inwendige Ziekten

Uw kunt met uw paard terecht voor voornamelijk poliklinische consulten op het gebied van de inwendige ziekten. De polikliniek is gespecialiseerd in de diagnostiek en behandeling van diverse aandoeningen van verschillende organen en orgaansystemen.

De focus van ons werk als dierenartsen ligt natuurlijk op de kwaliteit, maar aandacht, een goede uitleg en begeleiding van U en Uw paard vinden wij zeker zo belangrijk.

Aangezien wij de meeste aanvullende onderzoeken op de kliniek zelf kunnen doen, is het mogelijk snel en gericht tot een diagnose te komen en een behandelplan op te stellen.

Infecties van luchtwegen komen bij paarden veelvuldig voor. Vaak is een virus de oorzaak. De meest voorkomende zijn herpes-, influenza-, adeno-, reo- en rhinovirussen. Welk virus de veroorzaker is, kan men aan het paard niet zien. De verschijnselen lijken op elkaar en zijn heldere neusuitvloeiing, sloomheid, hoesten, koorts en zwelling van de lymfeknopen. Equine Herpesvirus type 1 (EHV-1) kan daarbij ook neurologische verschijnselen en abortus veroorzaken.

Als gevolg van een virale infectie kunnen bacteriën een secundaire infectie veroorzaken omdat respiratoire afweermechanismen verzwakt worden door deze virussen. Deze secundaire bacteriële infecties (anders dan bij droes) worden veroorzaakt door bacteriën die in de bovenste luchtwegen zitten en zich acuut vermenigvuldigen. De verschijnselen zijn wit-geel en soms groen snot, sloomheid aanhoudende koorts, afwijkende long en keelgeluiden en afwijkende bloedwaarden.

Uiteindelijke kunnen deze infecties leiden tot ontstekingen van de sinussen, luchtpijp of een forse longontstekingen: (pleuro-)pneumonie. Streptococcus Equi Zooepidemicus is de meest voorkomende opportunistische longbacterie. Tevens komen veelvuldig voor Actinobacillus equuli, Bordetella bronchiseptica, Escherichia coli, Pasteurella spp en Pseudomonas aeruginosa.

Streptococcus equi equi is de veroorzaker van droes en komt voor in de voorste luchtwegen. Deze kan ziekteverschijnselen veroorzaken zonder predisponerende oorzaken.

Een andere primaire bacteriële ziekteverwekker is Rhodococcus equi, die in de diepere luchtwegen zit van veulens jonger dan 5 maanden oud. Deze veroorzaakt abcessen in de longen en een typische reutelende ademhaling.

Niet-infectieus

Steriele ontstekingen van de luchtwegen veroorzaken vaak een verminderd uithoudingsvermogen en reutelend geluid op de luchtpijp. De ontstaanswijze is vaak onbekend maar virussen, allergieën en omgevingsfactoren spelen een rol.

Allergieën

Blootstelling aan organische stoffen kan bij paarden een allergische reactie op de luchtwegen veroorzaken. In de volksmond wordt dit beeld in de meest ernstige vorm dampigheid genoemd. Oudere paarden kunnen hier een genetische predispositie voor hebben. In de diepere luchtwegen ontstaat een obstructie door samenknijpen van de bronchiën en overmatige aanmaak van slijm. De ernst van de klinische verschijnselen kan variëren van verminderd uithoudingsvermogen tot  benauwdheid in rust. Deze verschijnselen kunnen acuut voorkomen in bepaalde seizoenen maar wanneer deze chronisch worden blijft het paard continu benauwd.

Diagnostiek

Het ademhalingsorgaan is goed te onderzoeken met diverse diagnostische hulpmiddelen. Neusswabs zijn niet geschikt voor onderzoek aan de diepere luchtwegen maar juist wel bij paarden die verdacht zijn van droes. Endoscopisch onderzoek geeft een direct beeld van de voorste luchtwegen, luchtzakken, luchtpijp en hoofdbronchiën. Indicaties voor dit endoscopisch onderzoek zijn bijgeluiden, inademingsproblemen, verminderd uithoudingsvermogen en een- of beiderzijdse neusuitvloeiing. Röntgenfoto’s van het hoofd geven een beeld van botafwijkingen van het schedel, afwijkingen van de sinussen (ontstekingen van de sinussen, kieswortels en cysten), luchtzakken en weke delen (epiglottis en zachte gehemelte). Ook voor de diepe luchtwegen geven röntgenfoto’s informatie over longweefsel, middenrif en mediastinum. Afwijkende massa’s (nieuwvormingen en abcessen) kunnen in beeld gebracht worden.

De meest belangrijke technieken voor onderzoek aan de diepere luchtwegen zijn transtracheaal spoelsels en bronchoalveolaire lavage (BAL-spoeling). Een transtracheale spoeling wordt uitgevoerd om een kweek te kunnen maken van een bacteriële- of schimmel infectie van de diepere luchtwegen. De BAL-spoeling geeft het cytologisch (cel-)beeld weer van de diepere luchtwegen bij paarden met diffuse niet-infectieuze luchtwegaandoeningen.

Echo van de borstholte geeft informatie van vloeistof in de borstholte, dichtheid van longweefsel en eventuele abcessen.

Preventie

Vaccineren voorkomt geen luchtweginfecties maar vermindert de ernst en duur bij paarden die op correcte wijze gevaccineerd zijn. Dit is afhankelijk voor welke ziekte en met welk vaccin geënt wordt. Ondanks het de oorzaak van de luchtweginfectie zijn omgevingsfactoren en ondersteunende zorg erg belangrijk om herstel te stimuleren. Een stof- en ammoniakvrije stal voorkomt verdere schade aan slijmvliezen en trilhaarepitheel. Kwalitatief goed voer voorkomt gewichtsverlies en ondersteunt genezing. Voldoende en schoon drinkwater zorgt ervoor dat het slijm niet te taai wordt en makkelijker afgevoerd kan worden. Een comfortabele en droge stal met een optimale temperatuur geeft het paard volledige rust en vermindert de bijdrage van de luchtwegen aan thermoregulatie.

In het voorjaar en vroege zomer zien we de meeste uitingsvormen van allergieën die daarbij elk jaar erger kunnen worden. Overgevoeligheid voor insecten, m.n. Culicoides, komt veel voor en wordt geassocieerd met zomereczeem. Echter, alle bijtende insecten kunnen een overgevoeligheidsreactie opwekken en paarden zijn dan ook vaak allergisch voor meerdere insecten. De eerste verschijnselen zijn een rode huid en grote, platte, ronde zwellingen of knobbeltjes met of zonder korstvorming. Heftige jeuk beschadigt de huid en zorgt voor haarverlies waardoor secundaire infecties kunnen ontstaan. De huid raakt verdikt, rimpelt en wordt vochtig. Het voorkomen of verminderen van deze insectenbeten is zeer belangrijk en paarden dienen op stal gehouden te worden, wanneer er buiten veel insecten actief zijn. Vliegendekens en insecticiden tegen vliegen dienen op tijd gebruikt te worden. Bij herhaaldelijke terugkeer van deze allergische reacties kunnen allergietesten gedaan worden om te bepalen welke groep stoffen de prikkel veroorzaakt. Dit kunnen o.a. mijten, pollen, schimmels, grassen, zaden, bomen en insecten zijn. Na het uitsplitsen van de betreffende groep, kan een desensibilisatie vaccin gemaakt worden. 50-70% van de paarden reageert goed op deze behandeling.

Parasieten

Andere oorzaken van jeuk bij het paard zijn parasieten. Mijten en luizen kunnen heftige jeuk veroorzaken, welke herkenbaar zijn aan typische kale plekken. Met het blote oog zijn de luizen al vaak zichtbaar bij onderzoek van de huid. Onchocerciasis zijn larven die in de paardenhuid leven. Adequate ontworming met ivermectine of moxidectine voorkomt infectie met deze parasiet.

Schimmel

Schimmel wordt in de volksmond ook wel ringworm genoemd vanwege de vaak typisch ringvormige laesies die op de huid ontstaan. Echter, een schimmel hoeft niet altijd ringvormig te zijn maar kan ook asbestachtig of als bultjes zichtbaar zijn. De haren rondom deze plekken gaan rechtop staan. Later worden dit kale plekken waarin opnieuw haren groeien (ring). Indien er twijfel is, kan er een kweek gemaakt worden. Schimmel geeft meestal geen jeuk. Meest voorkomende plekken zijn het hoofd en de rug. Schimmel is besmettelijk voor andere paarden door direct contact of via dekens, zadeldekjes, borstels etc. De schimmelsporen kunnen overleven in de omgeving. Niet elk paard op stal wordt besmet; dit is afhankelijk van de afweer en het eventueel drager zijn. Dragers krijgen schimmeluitslag wanneer de afweer afneemt. Tevens is de schimmel een zoönose voor mensen.

Regenschurft

Paarden die langdurig in een vochtige omgeving staan, kunnen dermatophilosis ontwikkelen. Deze ziekte, ook wel regenschurft genoemd, wordt veroorzaakt door bacteriën en wordt soms  verward met een schimmelinfectie. De bacteriën leven op de huid en veroorzaken natte korsten waarbij ook pus gezien wordt. Wanneer je de korsten verwijdert, zie je de basis van de haren door de huid heen groeien. Bij milde gevallen kunnen de korsten verwijderd worden door de plekken te wassen met Betadine shampoo. Wanneer de diepere lagen van de huid aangetast zijn, is een behandeling met antibiotica nodig.

Het stellen van de juiste diagnose en instellen van de goede behandeling is niet altijd eenvoudig en moet samen met uw dierenarts worden uitgevoerd. Vaak duren de toegepaste therapieën enkele weken. Het kan erg nuttig zijn om zelf de vooruitgang in beeld te brengen met foto’s om zo de therapie optimaal aan te passen en een snelle genezing te verkrijgen.