Diergeneeskundig Centrum de Vallei 033 - 286 32 76

Orthopedie

Orthopedie

  • Kreupelheid
  • Pezen
  • Gewrichten

Kreupelheid

Eén van de meest voorkomende problemen bij paarden is een kreupelheid. Dit betekent in feite dat één of meerdere benen niet ‘normaal’ gebruikt worden. Het is vervolgens aan de dierenarts om erachter te komen waar de oorzaak vandaan komt en wat eraan gedaan kan worden.

Vaak is de oorzaak een afwijking in de botten, gewrichten, spieren of pezen. Ook afwijkingen in slijmbeurzen, peesscheden, zenuwen en ligamenten kunnen kreupelheid veroorzaken. Juist bij kreupelheden die langere tijd aanhouden zien we rugklachten ontstaan. Door het ontlasten van het kreupele been verandert de houding van de rug. Juist wanneer de acute pijnlijkheid in het been over is, zal dit paard toch kreupel lopen vanuit de rug.  Andersom zien we ook kreupelheden ontstaan vanuit problemen in de rug. Ontlasten van pijnlijkheid in rug of hals resulteert heel vaak in een kreupelheid aan het been.

Elk kreupelheidsonderzoek begint bij ons volgens een vast protocol:

  1. Geschiedenis van kreupelheid: hoe lang is het paard al kreupel, is de oorzaak bekend, verandert het beeld van kreupelheid?
  2. Inspectie en palpatie paard in rust: afwijkingen aan de stand, verdikkingen, wonden etc.
  3. Beoordeling gangen: stap, draf op harde en zachte bodem zowel op de rechte lijn als de volte.
  4. Buigproeven: pijnlijkheid in bepaalde gebieden wordt erger wanneer er gedurende bepaalde tijd druk wordt uitgeoefend op gewrichten, banden en pezen.
  5. Afhankelijk van de uitkomst worden diagnostische anesthesiën  van zenuwen of gewrichten toegepast om de locatie van de kreupelheid beter vast te kunnen stellen.
  6. Als aanvullend onderzoek wordt op de Vallei gebruik gemaakt van thermografie, röntgenonderzoek en echografie.

De therapie die wordt ingezet is afhankelijk van de oorzaak. We passen moderne therapieën toe zoals:

  • PRP
  • IRAP
  • Tildren
  • Orthopedisch beslag
  • (Arthroscopische) Chirurgie

Aandoeningen

⇩ Hoefkatrolontsteking (PDF)
⇩ Hoefzweer (PDF)
⇩ Spat (PDF)

Pezen

Bij intensieve training en piekbelastingen tijdens het springen kunnen pezen de grens van hun vermogen overschrijden. Hierdoor ontstaat er schade in de kleine microfibrillen. Gelukkig hebben pezen een zelfherstellend vermogen om deze schade te repareren. Gezonde paarden die genoeg rust tussendoor krijgen, zullen deze schade vanzelf oplossen. Echter, een probleem ontstaat wanneer de pees langere tijd (over-)belast wordt en het herstel geen kans krijgt. Op dit soort momenten kan een verkeerde beweging of een misstap al leiden tot een echte ‘peesklap’. Er is een gat onstaan in de pees, waarin de fibrillen uit elkaar zijn gescheurd. Dit gat is bloed wat uit het kapotte weefsel komt. Aan de buitenkant van het been valt dit op door de plotselinge warme en pijnlijke zwelling van het pijpbeen. Vaak lopen de paarden dan ook acuut kreupel.

Wat te doen

In het begin is het belangrijk het been goed te koelen en tegendruk te geven (evt. met bandages). Zo wordt voorkomen dat de zwelling toeneemt. Het toedien van ontstekingsremmers door de dierenarts heeft meestal effect in de acute fase. Na ongeveer 5 dagen is de zwelling afgenomen en kan er een echo gemaakt worden om de peesschade te beoordelen. Afhankelijk van de grootte van het defect kan er gekozen worden om een behandeling met PRP toe te passen.

Diagnostiek

Echografie is gebaseerd op geluidsgolven. Door het echoapparaat worden geluidsgolven van verschillende sterkte uitgezonden. De weerkaatsing van de geluidsgolven op verschillende organen en weefsels vormt een beeld op het scherm. Zodoende kan er een goed beeld worden verkregen van zowel zacht weefsel als botcontouren. DGC de Vallei beschikt over een geavanceerd echoapparaat (MyLab50). Hierdoor kunnen we de echografie voor velerlei doeleinden inzetten zoals:

  • Orthopedisch onderzoek: botten, pezen en gewrichten.
  • Buikonderzoek
  • Drachtigheidsonderzoek

Het maken van een echo is niet pijnlijk. In principe kunt u altijd bij het onderzoek aanwezig zijn. De dierenarts bespreekt in veel gevallen direct de uitslag met u.

Gewrichten

Een gewricht is de verbinding tussen twee botten. Er zijn verschillende soorten gewrichten zoals starre gewrichten in het schedel of beweegbare gewrichten van de beenderen met kraakbeen en gewrichtskapsels. Het kraakbeen bedekt de uiteinden en vermindert wrijving van de botten. Het gewrichtskapsel bedekt het gewricht en bestaat uit een stevige buitenlaag en een dunne binnenlaag. Deze dunne binnenlaag, ook wel synoviale laag genoemd, produceert het gewrichtsvloeistof. Deze vloeistof lijkt qua inhoud op eiwit en smeert het gewricht wanneer de botten over elkaar heen bewegen. Sommige delen van de buitenste laag zijn verdikt en vormen ligamenten. Deze ligamenten verbinden de botten met elkaar. Pezen verbinden spieren met botten.

Arthritis

Arthritis is een ontsteking van een gewricht waarbij de botten, het kraakbeen, ligamenten en gewrichtskapsels meedoen. In een geïnfecteerd of geïrriteerd gewricht neemt de hoeveelheid gewrichtsvloeistof toe en ontstaat er zwelling. Bacteriën komen in het gewricht via een wond in het kapsel waardoor er schade aan botten en kraakbeen ontstaat. Als gevolg hiervan kan het gewricht niet meer bewegen. De behandeling is intensief en bestaat uit spoelen van het gewricht gecombineerd met medicatie. In ernstige gevallen kan dit 4-6 weken duren om botschade of nieuwvorming te voorkomen.

Verstuiking

Een verwonding van een ligament kan veroorzaakt worden door een verstuiking of verdraaiing van het gewricht. Sommige ligamenten verbinden de botten met weinig beweging, andere staan juist veel beweging toe. Wanneer een abnormale beweging op het gewricht wordt uitgeoefend, kan het ligament overrekken en scheuren. Scheurt zo’n ligament af dan is herstel vaak moeilijk en is adequate rust de enige therapie.

Fragmenten (chip)

Fragmenten of chipjes zijn stukjes bot of kraakbeen in het gewricht. Deze kunnen pijn veroorzaken wanneer ze tussen de botten verschuiven; bij veel schade veroorzaken ze zelfs een ontsteking (arthritis). Chirurgisch verwijderen is meestal succesvol.

Knie op slot

Een onderdeel van de knie is de knieschijf of patella. Gewoonlijk kan een paard uren op een achterbeen rusten zonder gebruik te maken van de achterbeen musculatuur. Dit is mogelijk vanwege het ‘slotmechanisme’ van de achter knie. De lus gevormd door twee patellaire ligamenten aan de knieschijf slaat om het uiteinde van het femur. Het komt voor dat het paard niet in staat is de knie ‘van het slot af’ te halen. Afhankelijk van de ernst en de herhaalbaarheid van het voorkomen, wordt er beslist wat de beste therapie is. Bij jonge paarden kan het probleem eruit groeien, wanneer de spieren beter ontwikkelen. Aanpassing van de stand van de hoeven geeft ook al een verbetering. In een enkel geval dient er chirurgisch ingegrepen te worden.

Terug naar Paarden